Evlilik yoluyla vatandaşlık, yabancılara tanınan Türk vatandaşı olma yollarından bir tanesidir. Evlilik yoluyla vatandaşlık kazanma bakımından gerekli şartlar 5901 Sayılı Vatandaşlık Kanunu’nun 16. maddesinde sayılmıştır. Yabancıların evlilik yoluyla vatandaşlık kazanma hakkı bulunmaktadır ancak bir yabancı, Türk vatandaşlığını doğrudan evlenir evlenmez kazanamaz.
Bir Türk vatandaşı ile en az üç yıldan beri evli olmak üzere ve evlilik birliği devam eden yabancılar, evlilik yoluyla vatandaşlık kazanma hakkına sahiplerdir. Aynı zamanda bir Türk vatandaşı ile evli olan yabancının bu süreçte evlilik birliği devam ederken aile birliği içerisinde yaşaması gerekir ve aynı zamanda ilgili kişinin milli güvenlik ve kamu güvenliği hususunda engel teşkil edecek halinin bulunmaması esastır.
Yukarıda belirtilen şartları taşıyan yabancılar Türk vatandaşlığına müracaat edebilirler. Başvurucu yurt içinde yaşamaktaysa yerleşim yerinin bulunduğu valiliğe başvururken yurtdışında ise dış temsilciliklere başvurulur. Başvuru vekâletname ile yapılacak ise vekâletnamede bu hakkın kullanılması için yetki bulunmalıdır. Başvuru esnasında yabancının veyahut yetkilendirdiği avukatın hazır bulunması zorunludur. Başka bir deyişle, posta yoluyla vatandaşlık başvurusu yapılması mümkün değildir.
Vatandaşlık başvurusu yapma hakkına sahip olan yabancı, gerekli belgelerle birlikte Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Müdürlüğüne başvuru yapar. Evrakların eksiksiz şekilde teslim edilmesi halinde dosya açılır ve ilgili yabancıya bir vatandaşlık dosya numarası verilir.
Evlilik yoluyla vatandaşlık kazanma şartlarının gerçekleşip gerçekleştirilmediği hususunun araştırılması vatandaşlık kazanma prosedürünün en uzun aşamasıdır. Komisyon tarafından yabancı ve evli olduğu Türk vatandaşı mülakata davet edilir ve evliliğin gerçek bir evlilik olup olmadığı, aile birliği ile bağdaşmayacak bir davranış olup olmadığı hususlarını teyit etmek maksadı ile sorular sorulur. Mülakata Türk vatandaşı eşin de katılması zorunludur. Ayrıca yabancı eşin Türkçe bilgisi de bu aşamada Komisyon tarafından değerlendirilmektedir.
Evlilik yoluyla vatandaşlık için gerekli belgeler şunlardır: Nüfus İşleri Genel Müdürlüğü web sitesinden temin edilebilecek başvuru formu, Başvurucuya ait olan 2 Adet biyometrik fotoğraf, ( Son altı ay içerisinde çekilmiş olması gerekir) Pasaport veya benzer bir belgenin noter onaylı ve Türkçe tercümeli kopyası, Başvuran yabancının doğum belgesinin noter onaylı ve Türkçe tercümeli kopyası, Başvurucunun evlilik cüzdanında yer alan bilgiler ile yabancını doğum belgesindeki bilgilerin ( anne adı, baba adı, doğum tarihi vb.) birebir uyumlu olmalıdır.)Türk vatandaşı eşin kimlik kartının ön ve arka yüzünün fotokopisi, Evlilik cüzdanı, Başvuran kişinin yerleşim yeri Türkiye’de bulunuyorsa en son tarihli ikamet tezkeresi, Başvurucunun herhangi bir suç nedeniyle hakkında kesinleşmiş mahkeme kararı bulunuyorsa onaylı bir örneği, Hizmet bedelinin Maliye veznesine yatırıldığını gösterir makbuz.Başvuru avukat tarafından yapılacaksa noterden verilmiş özel yetkili vekaletname.Bu belgelerinin eksiksiz ibraz edilmesi, başvurunun değerlendirilmesi için esastır.
Evlilik yoluyla Türk vatandaşlığı, yabancı bireyler için önemli bir statü kazandırırken, aynı zamanda dikkatle takip edilmesi gereken bir süreçtir. Başvuruda bulunmadan önce yasal gerekliliklerin tam olarak anlaşılması ve gerekli belgelerin eksiksiz hazırlanması, sürecin olumlu sonuçlanması için kritik öneme sahiptir.
